İGÜN Halil Kaya “Yeşil Kampüs” Master Planı
İstanbul Gedik Üniversitesi Halil Kaya Gedik Kampüs alanı için hazırlanan Master Plan ve Yeşil Kampüs tasarımı, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi dekanı Prof. Dr. Mehmet Zafer Akdemir tarafından hazırlanmıştır. İstanbul Gedik Üniversitesi’nin ileriye dönük projeksiyonları dikkate alınarak hazırlanan Master Plan, altı fakültenin fizik mekân gereksinimleri çerçevesinde ele alınmıştır. “Yeşil Kampüs” konseptiyle tasarımı gerçekleştirilen kompleks içinde, fakülteler, kütüphane, rektörlük, rektörlüğe bağlı birimler, öğrenci kulüpleri ve sosyal etkinlik alanları yer almaktadır. Kampüs alanının kuzey sınırlarını Ankara Caddesi tanımlamaktadır. Aynı zamanda İstanbul M4 metro hattı (Kadıköy- Sabiha Gökçen Havalimanı) Yayalar İstasyonu giriş- çıkış bağlantısı kampüs alanının kuzey sınırına bitişik ve ana yaya giriş kapısının çok yakınında (yaklaşık 30 metre) yer almaktadır. Kampüs alanının erişebilirliğini çok değerli hale getiren metro bağlantısı, kampüsün kentle entegrasyonunda hayati bir öneme sahiptir.
Kampüs alanı içinde yer alan mevcut yapı birimleri Sağlık Bilimleri Fakültesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü uygulama mutfağı, Kafe alanları yer almaktadır. Ayrıca, Spor Bilimleri Fakültesi kullanımında olan aynı zamanda kültürel ve sanatsal etkinliklerinin de gerçekleştirildiği stadyum, soyunma hazırlık birimlerinin yer aldığı bölüm, üstü kapalı tribün ve kapalı spor alanları bulunmaktadır.
Öğrencilerin kullanımına açık ve güney sınırında Master Plan’da tanımlanan öğrenci kulüplerinin mekân gereksinimlerine yanıt veren açık, yarı-açık ve kapalı kullanım beklentilerine göre tasarlanan etkinlik çayırı yer almaktadır.
Master Plan’ın en önemli odağını oluşturan fakültelerin içinde yer aldığı ana kompleksin mimari tasarımı ihtiyaç programı ve 21. yüzyılın eğitim anlayışı çerçevesinde tanımlanmıştır. Uygulama projelerinin hazırlanmasına yönelik ihale süreci tamamlanmış ve uygulama projelerinin süreci başlamıştır. İlgili kurumlardan proje onaylarının alınmasının ardından, yapım ihalesine çıkılacaktır. 16.995 m² kapalı kullanım alanına sahip kompleks hibrid bir strüktürle tanımlanmıştır. Toprak altı bölümler betonarme karkas sistemi içeren kompleksin zemin üstünde yer alan katları yapısal ve hafif çelik karkas sistem olarak çözülmüştür.
Kompleks; 40x120m. boyutlarında lineer bir kurguya sahiptir. Birinci bodrum kat düzleminden başlayan 9.00x11.50m. boyutlarında altı adet avlu gerek kullanım karakteristikleri ile gerekse de doğal havalandırma ilkeleri açısından, tasarımın önemli kazanımlarıdır.
Proje; İki bodrum, zemin, 1., 2. ve çatı arası katlardan oluşmaktadır. 2. bodrum kat, teknik hacimler, sığınak ve kapalı otopark alanı olarak tanımlanmıştır. 1. bodrum kat, altı adet iç avlu çözümü ile birlikte eğitim birimlerine ayrılmıştır. Zemin kat, lineer olarak iki girişe (ana giriş, tali giriş) sahiptir. Zemin kat düzlemi de diğer fonksiyonlarla (idari birimler, akademik birimler, kafe, serbest çalışma alanları, kütüphane, sergi-fuaye alanları) birlikte eğitim birimlerini içermektedir. 1. kat düzlemi de diğer fonksiyonlarla birlikte ağırlıklı olarak eğitim birimlerini kapsamaktadır. 2. Kat düzlemi, idari ve akademik birimlere ayrılmıştır. Çatı strüktürü altında ise, akademik birimlerin yanı sıra, serbest çalışma alanları, lisansüstü derslikler yer almaktadır. Lisans eğitimi, zemin kat (ana giriş kat) düzleminden erişilen 1. Bodrum kat ve 1. kat düzlemleri ile sınırlandırılmış, böylece erişim problemi minimuma indirgenmiştir.
Günümüz iklim ve ekoloji krizlerinin farkındalığı içinde, sürdürülebilirlik ilkelerini tasarımın merkezine alan yaklaşımda, kaynakları en rasyonel şekilde kullanma motivasyonu ile tasarım şekillenmiştir. Bu bağlamda, yağmur hasadı, yeşil termal kabuk, mikroklimatik iç bahçeler, iklimlendirme havuzları, güneş panelleri ve doğal havalandırmayı merkeze alan ve işletme giderlerini minimuma indirgemeyi amaçlayan tasarım adımları sürdürülebilirlik kavramının temel karşılıklarını oluşturan enerji etkin bir anlayışı içermektedir.
Tasarımın öncelikli hedeflerinden bir diğeri insan odaklı bir yaklaşım içinde fiziki mekanların içinde yaşayanlara (öğrenciler, öğretim üye ve yardımcıları, idari personel vd.) keyif ve mutluluk veren, çalışma motivasyonunu artıran, yaşamı iyileştiren gücü barındırmasıdır. Farklı disiplin alanlarının bir aradalığına ve temasına dayanan yaklaşım, disiplinler arası etkileşimi de güçlü hale getirmeyi amaçlamaktadır. Fikrin işlevselliği, teknolojik girdiler ve estetik kaygılarla yorumlanarak parça-bütün ilişkisi içinde nitelikten asla ödün vermeyen evrensel tasarım ilkeleri bağlamında erişilebilirlik koşullarını sağlamaktadır.
Üç ay olarak öngörülen uygulama projelerinin hazırlanması, yerel yönetim onay, yapım ihale aşamaları ardından, ön görülen inşaat süresi 12-15 ay olarak tanımlanmıştır. 2025-2026 eğitim-öğretim yılı için hedeflenen “Yeşil Kampüs”, Üniversitenin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yönelik gelecek vizyonu açısından büyük önem arz etmektedir.
Eğitim- öğretimin fiziksel anlamdaki yeri, mekân/mekânsız olma durumu, zaman periyotları, eğitim/öğretime yönelik temel konvansiyonların dönüşümüne/değişimine yol açabilir. Yakın ve orta projeksiyonlarda öğrenme biçimlerinin yanı sıra, temsil ve üretim biçimlerinin de yeniden organizasyonu gündeme gelebilir ve hatta gündemde yer almaya başladığı da söylenebilir. Olası tüm gelişmeleri göz ardı etmeden ve fakat her boyutu ile değerlendirmeden, irdelemeden kabul etmenin de doğru bir yaklaşım olmadığı bilinci içinde, tasarıma yönelik adımlar tanımlanmış ve tasarım süreci zenginleştirilmeye çalışılmıştır.
Bu bağlamda; mimarlığın temelde yaşamı daha iyi hale getirmekle ilgili olduğu gerçeğini öncelikleyen “Yeşil Kampüs Tasarımı” 21. yüzyıl eğitim ortamının dinamik bir mekân kurgusu içinde ele alınmıştır. Öneri tasarım; kalıcılığının yanı sıra “uyarlanabilirlik” ve “dirençlilik” ilkeleri ile mimari bir değer oluşturma ve aynı zamanda üniversite yapılarında “Sürdürülebilirlik” bağlamında örnek bir model oluşturma iddiasını taşımaktadır.