Bologna Süreci, 2010 yılına kadar Avrupa Yükseköğretim Alanı'nı oluşturmayı amaçlayan bir reform sürecidir. Uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde, 47 üye ülkenin katılımıyla yürütülen bu süreç, alışılmadık bir yapıya sahiptir. Üyelik, devletler arası herhangi bir anlaşmaya dayanmaz ve sürece katılım tamamen ülkelerin kendi iradeleriyle gerçekleşir. Bologna Süreci'nde yayımlanan bildirilerin yasal bağlayıcılığı yoktur ve her ülke, sürecin hedeflerini kabul etme veya reddetme özgürlüğüne sahiptir.
Avrupa Yükseköğretim Alanı içinde yer alan ülke vatandaşları, eğitim almak veya çalışmak amacıyla Avrupa'da kolayca hareket edebileceklerdir. Bu durum, Avrupa'yı hem yükseköğretim hem de iş imkanları açısından dünya genelinde tercih edilen bir yer haline getirecektir.
Ancak, Avrupa Yükseköğretim Alanı'nın oluşturmak istemediği şey, üye ülkelerin eğitim sistemlerini tek tip bir yapıya dönüştürmek değildir. Bunun yerine, amaç çeşitlilik ve birlik arasında bir denge sağlamaktır. Yükseköğretim sistemlerinin özgünlüklerini koruyarak birbirleriyle karşılaştırılabilir ve uyumlu hale gelmelerini sağlamaktır. Bu sayede, öğrenci ve öğretim elemanlarının hareketliliği ile istihdamın artırılması hedeflenmektedir.
Bologna Süreci'nin başlangıcı, 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere eğitim bakanlarının Sorbonne Bildirisi ile atılmıştır. Ancak, sürecin resmi başlangıcı 1999 yılında 29 Avrupa ülkesinin yükseköğretim bakanlarının Bologna Bildirisi'ni imzalamasıyla gerçekleşmiştir. Bologna Bildirisi'nde altı temel hedef belirlenmiştir:
1. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir yükseköğretim diplomaları oluşturmak.
2. Lisans ve yüksek lisans olmak üzere iki aşamalı derece sistemine geçmek.
3. Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) uygulamak.
4. Öğrenci ve öğretim elemanlarının hareketliliğini sağlamak.
5. Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak.
6. Avrupa boyutunu geliştirmek.
Süreç, 2001 yılında Türkiye, Hırvatistan ve Kıbrıs Rum Kesimi'nin katılımıyla genişlemiş ve 32 Avrupa ülkesi tarafından izlenmeye devam edilmiştir. Prag'da yapılan bir toplantıda üç hedef daha eklenmiştir:
7. Yaşam boyu öğrenimin teşvik edilmesi.
8. Öğrenci ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımının sağlanması.
9. Avrupa Yükseköğretim Alanı'nın cazip hale getirilmesi.
2003 yılında Berlin'deki bir konferansta, Avrupa Araştırma Alanı ile Avrupa Yükseköğretim Alanı arasında bir sinerji kurmak ve doktora çalışmalarını teşvik etmek amacıyla onuncu bir hedef eklenmiştir. Bu süreçte, 7 ülkenin daha katılımıyla toplam üye sayısı 40'a ulaşmıştır.
2005 yılında Norveç'in Bergen şehrinde gerçekleşen bir konferansta, üye sayısı 45'e yükselmiştir. Bu toplantıda, Avrupa Yükseköğretim Alanı ile Avrupa Araştırma Alanı arasında bir sinerji yaratılması, Bologna Sürecinin sosyal boyutunun güçlendirilmesi, öğrenci ve öğretim elemanlarının hareketliliği ile Avrupa Yükseköğretim Alanı'nın cazip hale getirilmesi gibi dört öncelik alanı belirlenmiştir.
Ayrıca, üye ülkelerdeki uygulamaları değerlendirmek üzere bir rapor hazırlanması kararlaştırılmıştır. Bu rapor, Avrupa Kalite Güvencesi Birliği'nin standartlarının uygulanması, ulusal yeterlikler çerçeveleri, ortak yükseköğretim programları ve esnek öğrenim yollarını içermektedir.