Üniversiteye geçiş süreci, sadece öğrenciler için değil, aileler için de yoğun bir dönemdir. Özellikle YKS sonrasında başlayan tercih süreci; bölüm seçimi, şehir kararı, gelecek planı gibi kritik kararları beraberinde getirir. Bu süreçte velilerin rehberliği büyük önem taşır. Ancak müdahalenin dozunu ayarlamak çoğu zaman kolay değildir. Bu yazıda, tercih döneminde bir veli olarak ne zaman destek vermeniz gerektiğini, ne zaman geri durmanız gerektiğini alıyoruz.
1. Aşama: Bilgilendirme ve İlk Yönlendirme
Ne zaman müdahale edilmeli? Tercih dönemi yaklaşırken öğrencilerin puan türleri, kontenjanlar ve yerleştirme sistemleriyle ilgili bilgiye ihtiyacı olur. Bu noktada veli olarak güvenilir kaynaklara birlikte göz atabilir, rehber öğretmenlerle iş birliği yapabilirsiniz.
Geri durulması gereken noktalar: Tercihleri sizin yerinize düşünmenizi beklemeyin. Öğrencinin ilgisini ve yeteneklerini göz ardı ederek karar almak, sürece zarar verebilir.
2. Aşama: Planlama ve Liste Hazırlığı
Ne zaman müdahale edilmeli? Liste hazırlanırken teknik destek sağlamak faydalı olur. Örneğin; taban puanları, başarı sıraları, burs olanakları gibi detaylarda yol gösterebilirsiniz.
Geri durulması gereken noktalar: Kendi hayalinizdeki mesleği çocuğunuza yüklememelisiniz. Araştırmalara göre öğrencinin kendi kararına saygı gösterilmesi, akademik motivasyonu artırıyor.
3. Aşama: Kararsızlık ve Kaygı Dönemi
Ne zaman müdahale edilmeli? Psikolojik destek ihtiyacı ortaya çıktığında rehber öğretmene yönlendirme yapılabilir. Bu aşamada yalnız olmadığını hissettirmek önemlidir.
Geri durulması gereken noktalar: Öğrencinin stresli olduğu dönemlerde baskıcı bir tutum geri tepebilir. Aşırı müdahale, karar alma yetisini zayıflatabilir.
4. Aşama: Son Kararlar ve Tercih Onayı
Ne zaman müdahale edilmeli? Tercihlerin ÖSYM sistemine eksiksiz girilmesi, kayıt süreçlerinin takibi gibi konularda destek olmak gerekir. Barınma, ulaşım, şehir seçimi gibi detaylar da velinin katkısını gerektirir.
Geri durulması gereken noktalar: Öğrencinin tercihlerini tamamen kontrol altına almak, onun kendine olan güvenini azaltır. Bu karar sürecinin bir parçası olmasına izin vermek, özgüveni destekler.
5. Aşama: Yerleşme Sonrası Süreç
Ne zaman müdahale edilmeli? Üniversiteye yerleştikten sonra barınma, oryantasyon, akademik danışmanlık gibi konularda rehberlik etmek gerekir.
Geri durulması gereken noktalar: Üniversite hayatı, bireysel gelişimin en önemli dönemlerinden biridir. Sosyal çevre seçimi, kulüp üyelikleri gibi konularda çocuğunuzun kendi kararlarını vermesine alan tanıyın.
Sonuç
Ebeveyn olarak bu süreçteki en büyük katkınız; yargılamayan, yol gösterici, bilgiye dayalı ve anlayışlı bir yaklaşım sergilemek olacaktır. Ne zaman destek vereceğinizi, ne zaman geri duracağınızı bilmek, çocuğunuzun üniversite hayatına daha özgüvenli adımlarla başlamasını sağlar.
Üniversitemizin olanakları ve daha fazlası için İstanbul Gedik Üniversitesi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Kaynakça
· Pedersen, D. E. (2017). Parental Autonomy Support and College Student Academic Outcomes. Journal of Child and Family Studies, 26(8), 2589–2601. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0750-4
· Kim, Y., Fan, X., & Chen, Y. (2024). Does parental involvement affect student academic motivation? A meta-analysis. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-024-06568-3
· Hill, N. E., & Tyson, D. F. (2009). Parental involvement in middle school: a meta-analytic assessment of the strategies that promote achievement. Developmental Psychology, 45(3), 740–763.
· Lin, E. (2025). How Parental Involvement Affects Students’ Academic Motivation and Achievement. 6th International Conference on Educational Innovation and Philosophical Inquiries.